Абылай хан
| Главная » Қазақстанның ұлы адамдар. Великие люди Казахстана. » Абылай хан | |
В полный размер.
|
АБЫЛАЙ ХАН (Әбілмансұр) (1711-1781) - ұлы мемлекет қайраткері, қолбасшы және дипломат. Орта жүз ханы Әбілмәмбетпен күштерін біріктіріп, жауға қарсы соғысқа шыққан. 1771 жылы Әбілмәмбет дүние салған соң, Абылай орта жүздің ханы болып сайланды. Абылай төк орта жүзгө ғана өмөс, ұлы жүз бен кіші жүзде де ықпалын жүргізді. Сыртқы саясатта қазақ елінің дербестігін сақтауда және оның қорғаныс қабілөтін нығайтуда, аса үлкон тарихи рөл атқарды. Кершілес елдермен экономикалық байланысты, сауда-саттықты күшейтті. Россия үкіметі, Қытай мемлекеті, Жоңғар, Бұхар, Хиуа хандары Абылай тұсында қазақ елімен қызу қарым-қатынас жасады. XVIII ғасырда қазақ жерін жаулап алмақ болған Жоңғар хандығы мен Манчжур-Қытай империясына қарсы күресте үш жүздің басын қосып, күшін біріктірді. XVIII ғасырдың орта шенінде жоңғарлар шет жағалап басып алған қазақ жерлерін толық азат ету үшін Абылай көптеген шешуші шаралар қолданды. Ол Орыс және Қытай мемлекеттері арасында дипломатиялық саясат жүргізді. Қытай мен жоңғар хандығы сияқты екі бірдей күшті жауға қарсы күресте Россияға арқа сүйеп, онымен одақтас болды. Осы тарихи маңызы зор шаралар қазақ халқының бұдан былайғы емірінде прогрессивтік рөл атқарды. Түркістан қаласындағы Қожа Ахмет Ясауи кесенесінде жерленген.
АБЫЛАЙ ХАН (1711-1781), великий государственный деятель, полководец и дипломат. Он сыграл огромную роль в объединении всех трех казахских жузов для борьбы против Джунгарского ханства и Маньчжуро-Китайской империи, стремившихся в XVIII в завоевать казахские земли. Абылай прилагал большие усилия для полного освобождения казахских земель, захваченных джунгарами в середине XVII в. Ему удалось дипломатично лавировать в отношениях с Россией и Китаем, что имело огромное прогрессивное значение для последующих событий в жизни казахского народа. В 1771, после смерти Абулмамбета, Абылай становится ханом. Во внешней политике стремился сохранить независимость Казахского государства, укреплял его обороноспособность. Поддерживал экономические и торговые связи с соседними государствами как Россия, Китай, Джунгарское, Бухарское и Хивинское ханства. Похоронен в мавзолее Кожа Ахмеда Ясави (г. Туркестан). |