Казыбек би Кельдибекулы
| Главная » Қазақстанның ұлы адамдар. Великие люди Казахстана. » Казыбек би Кельдибекулы | |
|
ҚАЗЫБЕК БИ КЕЛДІБЕКҰЛЫ (Қаздауысты Қазыбек) (1667-1763) - Орта жүздің бас биі. Ол -қазақ пен қалмақ хандықтары атысып-шабысып тұрған жаугершілік заманда елшілікке жүріп, көршілес екі елдің арасын уақытша болса да бітімге келтірген парасатты мәмлегер. Қазыбек би замандастары Төле би, Әйтеке билермен бірге қазақ рулары мен тайпаларын Тәуке ханның қол астына топтастырып, туысқан қарақалпақ, қырғыз елдерімен одақ жасап, қазақ хандығының беделін көтерген. Қаракерей Қабанбай, Қанжығалы Бөгенбай, Шақшақ Жәнібек батырлармен бірге халық жасақта рын құрысып, жоңғар басқыншыларына қарсы халық-азаттық күресін ұйымдастырушылардың бірі. Қазақ қауымының қарым-қатынасын реттейтін «Жеті жарғы» атты әдет-ғұрып заңдарының жинағын жасауға қатысты. Ол халықтың ақыл-ойын, ауыз әдебиетін, мәдениетін дамытуға игі ықпал жасаған. Өткір тілдігі мен шешендігі үшін Қаз дауысты Қазыбек атанды. Түркістандағы Қожа Ахмет Ясауи кесенесінде жерленген.
КАЗЫБЕК БИ КЕЛЬДИБЕКУЛЫ (1667-1763), главный бий Среднего жуза, советник казахского хана Тауке. Известен как посредник, которому удалось заключить временное перемирие во время вооруженных столкновений казахского и калмыцкого ханств. Вместе с биями Толе и Айтеке боролся за укрепление казахского ханства путем объединения под властью хана Тауке разрозненных казахских родов и племең за союз с братскими каракалпакскими и киргизскими племенами. Был одним из организаторов народно-освободительной борьбы против джунгарских завоевателей. Совместно с батырами Кабанбаем (род каракерей) и Богенбаем (род канжыгали) создал народное ополчение. В числе 7-ми главных биев Ханского совета в Туркестане принял участие в составлении "уложения хана Тауке"- свода законов "Жеты-Жаргы". Был искусным оратором, за что прозван "Звонкоголосым" ("Каздауысты") Казыбеком. Сохранилось множество изречений, афоризмов, образцов ораторского искусства Казыбек бия. Похоронен в мавзолее Кожа Ахмеда Ясави (г. Туркестан). |