Menu
Шылаулар - Союзы.
Главная » Қазақ тілі » Шылаулар - Союзы.

Шылаулар - это служебные слова. Шылаулар в казахском и русском языках употребляются для членов предложения. В обоих языках шылаулар самостоятельного лексического значения не имеют и не являются самостоятельными членами предложения.

Союз мен (бен, пен) употребляются для соединения двух однородных подлежащих, имеющих в предложении равное значение. Например: Лиза мен Айша институтта оқиды.

Союз және употребляются перед последним однородным подлежащим и указывает, что перечисление заканчивается. Например: Петров, Ахметов және Ира киноға кетті.

Союз да (де, та, те) употребляются для большого выделения каждого из перечисленных слов. Повторяется он после каждого однородного члена. Например: Қағаз да, кітап та, дәптер де, шкафта жатыр.


Отрицательные формы.

Суффиксы: ма-ме, ба-бе, па-пе.

барма - келме, жазба - үйренбе, айтпа - кетпе;

Отрицательные слова: жоқ, емес, которые спрягаются.

а) барған жоқпын, келген жоқсыз, айтқан жоқсыз, кеткен жоқпыз;

б) барған емес, таза емес.

Суффиксы: сыз-сіз.

Мәдениетсіз, ақылсыз, әділетсіз, әлсіз, жұмыссыз, орынсыз.

Ақылды емес, ақылсыз.


Жалғаулық шылаулар - Соединительные союзы

Союзы связывают слово со словом, предложение с предложением, не имеют лексического значения. По значению союзы делятся на 6 видов, они имеют 6 разделов:

1. Ыңғайлас жалғаулықтар (соединительные союзы): әрі, да, де, та, те, және, мен, бен, пен. Эти союзы служат для связи слов и членов предложения. Например: Дүние де өзі, мал да өзі, ғылымға көңіл бөлсеңіз.

2. Қарсылықты жалғаулықтар (противительный союзы): ал, алайда, әйтпегенде, әйтсе де, бірақ, дегенмен, онда да, әйткенмен, сонда да, сөйтсе де, сөйткенмен, әйткенде. Мысалы: Білімің мол, бірақ тәжірибең жетіспейді.

3. Талғаулықты жалғаулықтар (разделительные союзы): я, не, немесе, болмаса, біресе, әлде. Мысалы: Не сыйлау, не ұят, не қаймығу, не қорқу жоқ жерде, тәртіп те болмайды.

4. Себептік жалғаулықтар (причинные союзы): өйткені себебі, неге десең. Мысалы: Жаны шығып кете жаздады, өйткені оның қолына түскен сау қайтқан емес.

5. Салдарлық жалғаулықтар (следственные союзы): сондықтан, сол себепті әдебиеттен көп біледі.

6. Шарттылық жалғаулықтар (условные союзы): егер, егер де, онда. Мысалы: Егер жұмысың өнсін десең, ретін тап.