ШАРТТЫ БАҒЫНЫҢҚЫЛЫ САБАҚТАС ҚАРСЫЛЫҚТЫ БАҒЫНЫҢҚЫЛЫ САБАҚТАС

ТҮРІ 1 2 3 4
ЕРЕЖЕ -СА,-СЕ+ ЖІКТІК ЖАЛҒАУ -МАЙ,
-МЕЙ,
-ПАЙ,
-ПЕЙ,
-БАЙ,
-БЕЙ -МАЙЫНША,
-МЕЙІНШЕ,
- ПАЙЫНША,
-ПЕЙІНШЕ,
-БАЙЫНША,
-БЕЙІНШЕ -ҒАНДА,
-ГЕНДЕ,
ҚАНДА,
-КЕНДЕ
МЫСАЛ Сабақ оқысаң, бес аласың. Сабақ оқымай, бес алмайсың. Сабақ оқымайынша бес алмайсың. Сабақ оқығанда бес алар едің.
ТҮРІ 1 2 3 4 5 6
ЕРЕЖЕ -СА, -СЕ ДЕ -ҒАНМЕН,
-ГЕНМЕН,
-ҚАНМЕН
-КЕНМЕН -а, -е, -й+ тұра
-ғанына,
-геніне,
-қанына,
-кеніне
+ қарамай, қарамастан -ғаны, -гені,
-қаны, -кені + болмаса -ғанша,
-генше,
-қанша,
-кенше,
МЫСАЛ Қыс келсе де, қар жаумады. Қыс келгенмен, қар жаумады. Қыс келе тұра, қар жаумады. Қыс келгеніне қарамастан, қар жаумады. Қыс келгені болмаса, қар жаумады. Далаға шығып қаңғығанша, үйде отыр.

СЕБЕП БАҒЫНЫҢҚЫЛЫ САБАҚТАС
ТҮРІ 1 2 3 4 5 6
ЕРЕЖЕ -ҒАНДЫҚТАН,
-ГЕНДІКТЕН,
-ҚАНДЫҚТАН,
-КЕНДІКТЕН -ҒАНЫ,
-ГЕНІ,
-ҚАНЫ,
-КЕНІ +
ҮШІН -ма, -ме, -па, -пе, -ба, -бе +й -ып, -іп, -п Үш шақтағы етістік+ деп -ған, -ген, -қан, -кен + соң
МЫСАЛ Күн жылы болғандықтан, біз серуенге шықтық. Күн жылы болғаны үшін, біз серуенге шықтық. Күн жылы болмай, біз серуенге шықпадық. Күн жылы болып, біз серуенге шықтық. Күн жылы болады деп, біз серуенге шықтық. Күн жылы болған соң, біз серуенге шықтық.
1 -ҒАНДА, -ГЕНДЕ
ОЛ ЖАЗДЫ.
2 -ҒАНҒА, -ГЕНГЕ, -ҚАНҒА, -КЕНГЕ+ ДЕЙІН, ШЕЙІН
ОЛ ЖАЗДЫ.
3 -ҒАННАН, ГЕННЕН, -ҚАННАН, -КЕННЕН+ КЕЙІН, СОҢ, БЕРІ
ОЛ ЖАЗДЫ.
4 -ҒАН, -ГЕН, -ҚАН, -КЕН + САЙЫН
ОЛ ЖАЗДЫ.
5 -ҒАН, -ГЕН, -ҚАН, -КЕН + СӘТТЕ, КЕЗДЕ, УАҚЫТТА
ОЛ ЖАЗДЫ.
6 -МА, -МЕ,-ПА, -ПЕ, -БА, -БЕ + С +БҰРЫН
ОЛ ЖАЗДЫ.
7 -ЫСЫМЕН, -ІСІМЕН,-СЫМЕН, СІМЕН
ОЛ ЖАЗДЫ.
8 -АРДА, -ЕРДЕ, -РДА
ОЛ ЖАЗДЫ.
9 -ҒАЛЫ, -ГЕЛІ, -ҚАЛЫ, -КЕЛІ
ОЛ ЖАЗЫП ЖҮР.
10 -ҒАН, -ГЕН, -ҚАН, -КЕН + ША, -ШЕ
ОЛ ЖАЗДЫ.
11 -СА, -СЕ
САБАҚ АЯҚТАЛЫПТЫ.



Қыстырма сөздер- вводные слова
Бағымызға қарай, абырой болғанда- к счастью, амал қанша- к сожелению,
Сөз жоқ- нет слов, әрине- конечно, шынында- вправду говоря, меніңше- по-моему, сірә- можеть быть, мүмкін- возможно, бәлкім- может быть, демек- значить, біріншіден- во-первых

Жай сөйлем- простые предложения
Жалаң – нераспространенное только подлежащее и сказуемое
Жайылма- распространенное подлежащее и сказуемое+ второстепенные чл.предло.
Толымды- полные
Толымсыз- неполные
Жақты- личные
Жақсыз- безличные – в конце предложения- ...ғым келеді, мүмкін, керек, болмайды
Атаулы- назывные

ЕТІСТІК

Сабақты- переходные глаголы
Салт- переходные глаголы
Болымды- положительные
Болымсыз- отрицательные глаголы
С суффиксом –У тұйық етістік- неопределеная форма глагола

Шақ время
Осы шақ Келер шақ Өткен шақ
Бара жатыр барар+мын Барды
Жазып отыр бармақ+ пын Барған
Оқып тұр Барыпты
Жинап жүр
Барады барады Баратын

Етіс
Өздік Өзгелік Ырықсыз Ортақ

Жуынды Жуғызды Жуылды Жуысты
Сүртінді Сүрткізді Сүртілді Сүртісті

Рай

Ашық Бұйрық Қалау Шартты

Үш шақтағы Барайын Барайық Барғым келді Барса
Етістіктер Бар Барыңдар
Барсын Барсын