фонетика
Қазақ тілінде 42 әріп,37 дыбыс бар.
дауысты:12 дыбыс.
1. елдің қатынасына қарай
жуан (4): а,о,ұ,ы,э,у (5)
жіңішке(8) :ә,ө,ү,і,е,у(7)
2.жақтың қатынасына қарай.
ашық: а,ә,о,ө,е (5)
қысаң: ы,і,ү,ұ,у,и. (6)
3.еріннің қатынасына қарай.
еріндік: о,ө,ү,ұ,у (5)
езулік:а,ә,е,ы,і,и (6)
дауыссыз: 25 дыбыс
1. ұяң: б,в,г,ғ,д,з,һ,ж (8)
2. үнді:й,л,м,н,ң,р,у (7)
3. қатаң:к,қ,п,с,т,ф,х,ч,ц,ш,щ (11) Есімдік
Жіктеу-личные: мен, сен, сіз, ол, біз, сендер, сіздер,олар
Сілтеу-указат: сол,мынау,аналар,мінеит.б.
Сұрау-вопрос.:кім,не,неше, т.б.
өздік –возврат.:өз,өзім,өзіміздің,өз-өзіне.
Жалпылау-определит.: барлық, бәрі, күллі, барша, тегіс, бүтін,бүкіл.
Белгісіздік-неопред.:кейбіреу, қайсыбір,әлдеқайда әлдеқандай,біреу,бірдеме,біраз,
Болымсыздық –отриц.:ешкім,ешқандай,ешқашан,ештеңе,ешбереу,дәнеме,дым,түк,
лексика.
Сөздің лексикалық мағыналары:
1. сөздің тура мығынасы , сөздің ауыспалы мағынасы , сөздің көп мағыналылығы ,омоним ,антоним ,синоним
Қолдану аясы теулі сөздер топтары:
1. архаизм ,историзм, неологизм, диалект сөз, термин сөз, кәсіби сөз,табу сөз , эвфемизм , кірме сөз
Қанатты сөздер:
түрақты сөз тіркесі ,идиомалық тіркес ,мақал-мәтел
афоризм.
ауыспалы мағыналы сөз – переносное
тура мағыналы сөз-прямое
мақал-пословица
мәтел-поговорка
жалпылама сөз-обобщение
кәсіби сөз-професионализм
көнерген сөз-устаревшие
варваризм-ругательные слова Сдловобразование.
Күрделі сөз:
қос сөз-парные
біріккенсөз-слитные слова
тіркескен сөз-
қысқарған сөз- сокращенные (абривиатура)
сөз тіркесі-словосочетания
қиысу-подлеж+сказумое
меңгеру-соедений с падежами кроме имен. родит.
Матасу соединение в родит п. со словом в притяж оконч.
қабысу-согласование
жанасу-примыкание Зат есім.
1.дара: негізгі –непроиз.
туынды-произ.с помощ.суф.
2.күрделі: біріккен-несколько корней,
қос сөз-соединение 2-ух иболее слов,қысқарған-сокращенные, тіркескенсөз-
мағынасы қарай:
деректі-конкретные,
дерексіз-абстактные,
жалпы-нариц, жалқы –собств. үстеу.
Мекен-менста
Мезгіл-времени
Себеп-салдар-причины
Қимыл-сын-
Мөлшер-меры
Күшейткіш-степени
Мақсат-цели
Туынды:
1. с суф.ша, ше, лай, лей, дай, дей, тай, тей, шалық, шама, ын, ін
2. с пад.оконч. да,де,та,те,қа,кен,ға,ге, на,не, нан, нен, дан, ден, тан, тен, мен.